Paul ’t Hart

Terugkijkend in de geschiedenis kan Paul ’t Hart alleen maar concluderen dat er veel veranderd is. In de tijd van politiek filosoof Machiavelli was besturen nog simpel, maar “daarna ontstond de behoefte om bestuur tiran- en idiootproof te maken, en daar is weinig goeds van gekomen. Er loopt nu een stresstest in de VS.”

Het is een VUCA-wereld, zoals bestuurskundigen het noemen: een tijd van volatility, uncertainty, complexity en ambiguity: beweeglijkheid, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit. “Niets is meer wat het lijkt.” Jan van Zanen noemde tijd en geduld waardevolle eigenschappen, maar volgens ’t Hart red je het daar niet mee. “Er wordt vaak in real-time een reactie van je verwacht.” De tijden van premier Piet de Jong zijn lang vervlogen.

Toch blijven sommige klassieke waarden overeind. Dat blijkt uit een onderzoek over vakmanschap van overheidsmanagers dat ’t Hart hield onder bestuurders en burgers, waarin zaken als integriteit, betrokkenheid en betrouwbaarheid aan de orde komen. Wel krijgen sommige eigenschappen in deze tijd een andere invulling. “Integriteit is in deze tijd het vermogen om je persoon mee te nemen in je rol, en te zorgen dat wat je zegt klopt met wat je doet.”

Burgers verwachten van bestuurders dat zij verbinders zijn, blijkt uit het onderzoek. Een hardnekkig woord, dat ‘verbinden’, zegt dagvoorzitter Ruben Maes. Maar volgens ’t Hart is het niet voor niets zo populair. “Er is in deze tijd niet alleen verbinding nodig in de politieke binnenwereld, maar vooral met mensen die misschien niet de taal van de bestuurders spreken.” Effectief verbinden, volgens ’t Hart, is stoppen met praten, en beginnen met luisteren. “De kwaliteit van gesprek is essentieel in een wereld waar je het niet meer in je eentje kunt doen.”