De uitdaging van de drie decentralisaties
Van black box tot transparante organisatie
De gemeente als regisseur. Dat fenomeen is niet nieuw, net zo min als uitbesteden nieuw is. Maar de drie decentralisaties worden dé lakmoesproef voor gemeenten. Ze zullen de regie moeten voeren over een keten waarin miljarden euro’s worden besteed. Ze zullen de prestaties en budgetten van deze keten moeten bewaken. Een complexe uitdaging. Wij zien in elk geval twee harde voorwaarden voor succes: uniforme processen en een goede informatievoorziening.
Gemeenten gaan samenwerken, om zo tot goede afspraken met ketenpartners te komen. Door gezamenlijk zorg in te kopen, realiseren zij schaalvoordelen. Maar tegelijk realiseren zij ‘schaaluitdagingen’. Zij worden straks verantwoordelijk voor het budget en moeten daar dus op kunnen sturen. Maar hoe doe je dat als de vraag zich niet exact laat voorspellen? Als tientallen of zelfs honderden organisaties betrokken zijn bij de uitvoering? Als cliënten via verschillende routes kunnen binnenkomen? Als er tegelijk een transformatie moet plaatsvinden naar een systeem met meer burgerparticipatie en efficiënte multidisciplinaire zorgverlening? Ontstaat er straks een virtuele organisatie die even transparant is als een black box?
Voorwaarde 1: uniforme processen
Bij Advante zien we twee voorwaarden voor optimale sturing. Twee harde voorwaarden voor gemeenten om goede invulling te geven aan hun regiefunctie. Allereerst moeten uniforme processen worden ontworpen en geïmplementeerd. Als een cliënt bij de gemeente of één van de ketenpartners aanklopt, moet deze volgens een vaste procedure worden behandeld. Deze procedure moet onder andere waarborgen dat alle ketenpartners rond een cliënt kunnen samenwerken. De toekenning van budget moet aan de hand van heldere criteria plaatsvinden. Een complicerende factor is dat deze processen en procedures organisatieoverstijgend zijn. De samenwerkende gemeenten moeten op onderdelen dezelfde processen implementeren. Maar ook de totaal verschillende ketenpartners moeten volgens dezelfde afspraken werken. Het is zaak dat hierbij het juiste detailniveau wordt gevonden. De uniformiteit moet zijn gewaarborgd, met ruimte voor de eigenheid van elke betrokken organisatie. Er mag geen alsmaar uitdijend keurslijf ontstaan…
Voorwaarde 2: managementinformatie
Als de processen op orde zijn, kan ook de informatievoorziening worden ingericht. Er moet namelijk managementinformatie zijn, afkomstig uit alle geledingen van de virtuele organisatie. Anders zal de gemeente onmogelijk haar regiefunctie kunnen vervullen. Zorgverleners sturen hun facturen, maar op basis van welke informatie controleert de gemeente of de aantallen kloppen? De budgetten staan vast, maar hoe weet de gemeente of de geboden zorg overeenkomt met de gebudgetteerde zorg? Dit is de andere voorwaarde voor een succesvolle transitie: het ontwerpen van een goede informatievoorziening.