Bart Somers, burgemeester van Mechelen
De 55-jarige Bart Somers won in februari 2017 de World Mayor Prize 2016 en mocht zich toen voor een jaar de beste burgemeester van de wereld noemen. In de ogen van de jury, die naast Mechelen kon kiezen uit steden als Vancouver, Mexico-Stad en Kaapstad, was de Vlaamse politicus erin geslaagd om het verwaarloosde Mechelen te transformeren tot een van de meest aantrekkelijke steden van België. Naast het burgemeesterschap, dat hij sinds 2001 bekleedt, is Somers ook actief in de landelijke en Europese politiek. Bij de Vlaamse verkiezingen van 2019 is hij opnieuw kandidaat voor het Vlaamse parlement.
De presentator van de plenaire sessie van het congres, Ruben Maes, gaat in gesprek met Bart Somers.
Hoe heeft u als Vlaming geluisterd naar de eerdere sprekers op dit congres?
Refererend aan het optreden van het ZO! Gospel Choir gospelkoor dat even daarvoor nog op het podium stond, antwoordt Somers met een glimlach: ‘Ik had gedacht dat het wat zakelijker zou zijn, wat on-Vlaamser! Nee, hoor; ik kan me uitstekend vinden in de voorgaande sprekers. Bestuurders op gemeente-niveau worden soms gezien als een soort managers van de stad, maar het gaat juist om het bijeenbrengen van de gemeenschap. Proberen de zaak op te liften, dat is de kern van besturen.’
U schreef: ‘er is geen behoefte aan confrontatie en inquisitie, maar wel aan empathische overtuigingskracht en rustige standvastigheid’. Toch lijkt het alsof er in de samenleving juist meer aandacht is voor en neiging is tot confrontatie. Hoe gaat u hiermee om?
‘Mechelen is getekend door migratie. Dat zet druk op de stad. Relatief zeer veel jonge mensen uit Mechelen zijn afgereisd naar Syrië om daar te gaan vechten. Dat stelt het stadsbestuur voor grote vragen. Wat kun je doen om deze mensen en de andere inwoners van Mechelen optimaal te beschermen? Dit vraagstuk raakte mij persoonlijk extra vanwege mijn familiegeschiedenis. Mijn grootvader was lid van een Vlaams-nationalistische partij die radicaal voor de afscheiding van Vlaanderen was. Als 15-jarige jongen zag ik de spijt die over die opstelling was ontstaan. De vergissingen en die spijt zag ik terug in de geradicaliseerde 15-jarigen in onze gemeente. Daar wilde ik iets aan doen.’
Besturen is moeilijk als de druk groot is. Na de aanslagen in Brussel bent u bijna meteen naar een moskee gegaan. Waarom?
‘Daar kwam ik niet om me te laten bekeren. Ik trof daar veel mensen aan die bang waren. Je voelde er de angst. Ik zei: “jullie identiteit is gekaapt door terroristen. Ik sta aan uw kant en duld geen discriminatie.” Het gaat om mensen samen brengen, inclusief zijn. Ik denk nooit in tegenstellingen, zelfs niet als het om de Belgische politiek gaat.’
U weet steeds de juiste woorden te vinden. Hoe kan dat?
“Daar word je vanzelf beter in. Voor Mechelaars ben ik echt de burgervader en ik voel de zwaarte van dat burgemeesterschap. Maar dat sterkt mij juist. Ik kom steeds meer tot de overtuiging dat empathie mijn belangrijkste eigenschap is.’
U zit al lang in de politiek. Had u iets anders kunnen doen?
‘Een bakkerijtje ofzo? Nee, het was een absoluut moeten. Ik moest me maatschappelijk engageren en dat doe ik tot op de dag van vandaag.’
Is het eind van uw burgemeesterschap op handen? Mechelen was een succes, nu het hele land misschien?
‘Ik laat de stad niet graag los, maar België heeft behoefte aan het succes van Mechelen. Ik ben nu 55 en ik heb het allemaal gezien. Grote zeges en diepe dalen. Mede daarom ben ik bevrijd van de ambitie die ik had toen ik jonger was.’
Wat moet men onthouden van burgemeester Somers?
‘Het mooiste vind ik dat toen ik begon, de inwoners van Mechelen volstrekt niet trots waren op hun stad. Uit een onderzoek daarnaar bleek dat we extreem laag scoorden. 15 jaar later gaan we in datzelfde onderzoek juist aan kop. Geweldig is dat! Het bevestigt mijn idee dat mensen en hun onderlinge samenhang veel belangrijker zijn dan al het mogelijke materiële in een gemeente.’
